بحران هسته‌ای! کدام پاشنه آشیل؟

وریا محمدی
http://koorso.blogfa.com/
بحران در عرصه هسته­ای با طی شدن زمان،شدت بیشتری به خود گرفته است.در لابلای خبرها اعتراف یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران جمهموری اسلامی به وجود 300 نقطه حساس هسته­ای به شدت جای تامل است.
گزارشها حاکیست که حاجی نجار، جانشین اداره سیاسی ستاد مشترک سپاه پاسداران در همايش " فناوري هسته اي؛ چالشها و فرصتها"، از آمادگی نظامی و ذخیره سازی در کشور برای مقابله با خطرات احتمالی خبر داده است.
در این سمینار فرهنگی ـ سیاسی که توسط سازمان بسيج فرهنگيان سپاه منطقه گيلان در رشت برگزار شد، حاجی نجار همچنین اعلام کرد که " 300 نقطه حساس هسته ای" درکشور وجود دارد.
وي افزود كه تاسيسات هسته اي جمهوری اسلامی صرفاً محدود به چند شهر همچون اصفهان، نطنز، اراك و اردكان نيست و ما در بيش از 300 نقطه از كشور داراي تاسيسات هسته اي مي باشيم كه بسياري از آنها هدف قرار ندارند.
این آماردهی در شرایطی انجام شده که تصمیم رژیم تهران برای ازسرگیری فعالیتهای مربوط به غنی سازی اورانیوم در تاسیسات نطنز، یک بسیج بین المللی را علیه خود برانگیخته است.
در همان گام اول تا حدود زیادی قابل تشخیص بود که مقامات تهران تصمیم از سرگیری تحقیقات هسته­ای را با علم به برخی محاسبات چون احتمال وتو قطعنامه­های احتمالی بر علیه ایران از سوی چین و روسیه گزینش کرده­اند.
نظام جهانی با روابط مابین كشورها و همچنین ظهور بازیگران بین المللی بغیر از كشورها، به درجه ای رسیده است كه نمی توان آن را با روابطی كه تنها چند دهه پیش بوده است، مقایسه نمود.
سیاست خارجی نیز به همین میزان اهمیت پیدا نموده و عواملی كه سیاست خارجی را می سازند، بیشتر و با اهمیت تر گشته اند. كنش، واكنش و كنش متقابل میان كشورها به سطح بالایی رسیده است.
همین دلیل ساده اما پیچیده موجب گشته که کارشناسان اذعان کنند که تصميم اخير جمهوری اسلامی برای از سرگيری فعاليتهای غنی سازی اورانيوم برای نيات حتی تحقيقاتی، احتمال بی ثباتی بيشتر در خاورميانه را افزايش داده است.
مطالعات جهانی انرژی،به تازگی اعلام کرد تولید متوسط نفت ایران در ماه های نوامبر و دسامبر گذشته سه میلیون و نهصد هزار بشکه در روز بوده است، که این میزان 210 هزار بشکه کمتر از سهمی است که «اوپک» برایش تعیین کرده،اما با این حال و از آنجا که از نظر تجزیه و تحلیل اقتصادی، مسئله مهم در بازار نفت، کشش‌های عرضه و تقاضای آن است،به یک نکته میتوان توجه کرد.
تهران با محاسبات دقیق در این حوزه به جنگ یک جامعه جهانی رفته که خود در بحرانهای چند سویه گرفتار است و هر کدام از کشورها به رغم آنکه در عدم دستیابی ایران به فناوری هسته­ای با دیگران نقاطی اشتراکی دارند،اما تا حدودی دستیابی به یک ائتلاف منسجم جهانی در گرو تامین برخی پیش شرط هاست که تا به حال وجود یک اجماع بین المللی را به تاخیر انداخته است.
چنانچه هر کدام از مخالفین دستیابی رژیم تهران،نقش ايران را در تعيين قيمت نفت کمتر از واقعيت در نظر بگیرند،تاثیراتی که روابط خارجی ايران روی بازار نفت به جای خواهد گذاشت،موضوعی جدی است که نمیتوان به سادگیاز کنار آن گذشت.اگر این موضوع را نادیده نگیریم که روسيه و چين هر دو منافع دراز مدتی با جمهوری اسلامی در زمينه انرژی و تسليحات دارند،به این محاسبه جمهوری اسلامی نزدیکتر میشویم که جاه طلبی هسته­ای با استفاده از حق وتو به هرگونه قطعنامه تحريم آميز عليه ايران،تا حدود زیادی مقامات تهران را در ساحل آرامش قرار داده است.
اما از آنجا که تحولات امروز جهانی و منطقه­ای در پیوند تنگاتنگ با مسائل و رویدادهای روتین روزانه است،پس این امکان به طور قطعی نمیتواند تا انتها موجود باشد.
در یک مرور کوتاه بر مواضع کشورهای مختلف به نسبت مسئله هسته­ای ایران میتوان بیشتر به شدت بحران پی برد.
اعضای دائم شوراى امنيت سازمان ملل از جمهوری اسلامی خواستند، برنامه‌هاى هسته ایش را متوقف كند. هم صدايی 5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی تا کنون به این صراحت نبوده است.
وزارت امورخارجه استراليا هم با انتشار بيانيه‌ ای اعلام کرد سیدنی از فک پلمب های آژانس بين‌المللی انرژی اتمی در تاسيسات نطنز و همچنین تصميم رژیم تهران برای از سرگيری تحقيقات غنی ‌سازی اورانيوم در این تایسیات شدیدا ابراز نگرانی می کند.
کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل نیز با ابراز نگرانی از فعالیت های هسته ای ایران در عین حال نحوه تعامل با این پرونده را به آژانس بین المللی انرژی هسته ای مربوط دانست.
وزارت امور خارجه کره جنوبی نیز با احضار سفیر جمهوری اسلامی، نگرانی شديد كشورش را از این اقدام رژیم تهران به وی اعلام كرد.
دیک چنی معاون رئیس جمهور آمریکا هم تهدید کرد که احتمالاً پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت خواهد رفت.
وزارت امور خارجه دانمارک نیز سفیر جمهوری اسلامی را احضار کرده و نارضایتی خود را از ادامه فعالیتهای هسته ای رژیم تهران به وی ابلاغ نموده است.
و اینها ادامه میابد تا اینکه رهبران آمریکا و آلمان اخیراً طی یک کنفرانس مطبوعاتی در واشنگتن بر ارجاع پرونده هسته ای رژیم تهران به شورای امنیت تاکید کردند.
این چند مورد به علاوه صدها مورد مشابه دیگر،میزان کنش بین المللی را در مقابل برنامه­های هسته­ای تهران از چنان پتانسیلی برخوردار ساخته است که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
با نزدیک شدن موضع اروپا خصوصاً آلمان و آمریکا به هم،و از آنجا که این نخستین سفر آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به آمریکا پس از تشکیل دولت جدید در برلین است،آلمان تلاش می کند مناسبات خود را با ایالا متحده آمریکا که در دوران گرهارد شرودر، صدراعظم پیشین به سردی گرائیده بود، بهبود بخشد.این مسئله در نشست اخیر کاملاً مشخص بود.
احتمال مسلح شدن جمهوری اسلامی به بمب اتمی این احتمال را تقویت کرده است که جریانهای تندرو اسلامی در منطقه همچون حماس،حزب­الله لبنان،جهاد اسلامی و ... که بسیاری از ناظران بین­المللی،از آنها به عنوان جریانات موافق و مورد حمایت جمهوری اسلامی نام میبرند نیز در آینده­ای نه چندان دور از این سلاح بهره ببرند و امنیت و صلح جهانی،خصوصاً آرامش موجود در اروپا را بر هم بزنند.
همانطور که در آغاز اشاره شد،وجود 300 نقطه حساس هسته­ای بر حساسیت موضوع در نگاه سیاست پردازان تهران افزوده است.
مقامات تهران در واکنشهای جداگانه اهمیت موضوع را تائید کرده­اند.در سخنان آنها به راحتی میتوان فهمید که موضوع "ملی" وانمود کردن پروژه هسته­ای،یک مسئله حیثیتی است که تا حدودی با بقا و رفتن این ساختار سیاسی در ارتباطی بی انکار است.
رفسنجانی طی سخنانی اعلام کرده "جمهوری اسلامی از فعالیتهای هسته ای خود دست نخواهد کشید". رفسنجانی گفت "ما نمی توانیم از حق خود گذشت کنیم." رفسنجانی ادعا کرد "ما از این ماجرا، پیروز بیرون خواهیم آمد." در این جمله با توجه به آغاز تحقیقات هسته­ای،کاملاً به چالش کشیده شدن جامعه بین المللی هویداست.
احمدی نژاد در تازه ترین سخنرانی خود با تاکید بر مواضع جمهوری اسلامی خطاب به قدرتهای بزرگ گفت: رئیس جمهوری ملت و دولت ایران با قدرت و البته با تدبیر و حکمت مسیر دستیابی و بهره برداری از انرژی صلح آمیز هسته ای را خواهد پیمود و به زودی این انرژی بسیار ارزشمند را در خدمت پیشرفت ملت ایران قرار خواهد داد و در این راه از هیاهوی قدرت ها مطلقا هیچ واهمه ای ندارد.
فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز گفت: پیام فرزندان میهن اسلامی در ارتش، به مردم سرافراز ایران اسلامی آن است که هر گونه مزاحمت منطقه ای و فرامنطقه ای در سراسر مرزهای کشور را با قدرت و توانمندی پاسخ می دهیم.
گذشته از اینها میتوان به موارد مشابه بسیاری از این تهدیدات و تاکیدات اشاره کرد که روز به روز بر تعدادشان افزوده میگردد.
در کنار این هیاهوها شبکه خبری الجزیره به تازگی یک نظر سنجی در مورد فعالیت های هسته ای ایران انجام داده و نتایج آن را منتشر کرده است.این شبکه خبری ، درسایت اینترنتی خود خطاب به مشترکین خود این سوال را مطرح کرده است که " آیا شما معتقد هستید که غرب موفق خواهد شد بلند پروازیهای هسته ای ایران را متوقف کند.؟"درپاسخ به این سوال، 26/3 درصد مشترکان جواب مثبت و3/73 درصد نیز پاسخ منفی داده اند .پایگاه اینترنتی الجزیره تعدادی پاسخ های مثبت به سوال خود را 4 هزار و 260 نفر و تعداد پاسخ های منفی را 11 هزار و 924 نفر اعلام کرده است که در مجموع به 16 هزار و 184 نفر می رسد.
پیامدهای فشارهای قدرتهای جهانی بر رژیم تهران به منظور جلوگیری از دستیابی این کشور به صلاح هسته ای،در شرایط کنونی به پاشنه آشیل جمهوری اسلامی بدل شده که اگر جامعه جهانی بدون توجه در تعامل با برنامه های هسته ای این رژیم وارد عمل شود،این احتمال ناممکن نیست که اقتصاد جهانی دچار آشفتگی شود.
در همان حال مقامات جمهوری اسلامی بر این باورند که با توجه به تاكيد مقامات اروپايي و آمريكايي به حل و فصل مسالمت‌آميز پرونده هسته‌اي ايران و به ويژه وضعيت نظاميان آمريكا در عراق و افغانستان، در صورت ارجاع پرونده به شوراي امنيت فرضيه حمله نظامي به ايران در ابعاد گسترده و محدود به صفر مي‌رسد.سیاست پردازان تهران همچنین معتعدند در صورت ارجاع پرونده به شوراي امنيت، با توجه به مواضع و منافع كشورهاي غربي و برخي ديگر از اعضاء شوراي امنيت كه داراي منافعي در ارتباط با ايران هستند،نه تنها اعمال سياست‌هاي تند منتفي خواهد بود؛بلکه علاوه بر به خطر افتادن منافع برخي كشورها مثل چين، روسيه و حتي كشورهاي اروپايي به لحاظ اقتصادي،اعمال زور در قبال جمهوری اسلامی نتايج منفي در بر خواهد داشت.
همین دو دو تا چهار تاست که احمدی نژاد را وا میدارد که بگوید دستيابي به آنچه که وی آنرا فناوري غني سازي اورانيوم جهت توليد سوخت مورد نياز نيروگاههاي هسته‌اي كشور مینامد تأكيد كرد و با اطمینان ظاهری ادعا کند تهديد ارجاع به شوراي امنيت دولت را از اين تصميم باز نمي‌دارد.
در معادلات پیشین جمهوری اسلامی همواره بر وجود پشتیبانی روسیه از خود حساب باز کرده بود اما اکنون و پس از صدور تازه­ترین بیانیه این کشور که صراحتاً اعلام داشته برنامه رسمي جمهوری اسلامی نه ضرورت اقتصادي دارد و نه زمينه‌هاي عملي پس مي‌تواند اهداف نظامي داشته باشد،لذا آنچه که به ایران در این بازی امید میدهد تنها و تنها گزینه نفت و منافع دیگر کشورها در رابطه با ایران است.
به عبارت دیگر جمهوری اسلامی هم اکنون از هر زمان دیگری تنهاتر مانده و روز به روز بر انزوای جهانی­اش افزوده میگردد.